استاندارد کابین آسانسور
شرکت آسانسور و پله برقی یاران
مقدمه
کابین و اتاقک آسانسور از جمله قطعات مهم در آسانسور هستند که ساخت و طراحی آن ها باید به صورت استاندارد و دقیق صورت گیرد. به عنوان مثال برای ساخت استاندارد کف و سقف کابین باید از ورق فولادی ۲ میلی متر استفاده کرد، ورق ۱٫۲۵ برای دیواره ها به کار می رود، برای کابین آسانسور ارتفاع استاندارد، ۲ متر و عرض لته های کابین ۳۰ تا۴۰ سانتی متر لحاظ می شود. برای اینکه نصب درب کابین و نیز پیچ و مهره کردن تمام قطعات امکان پذیر باشد لبه لته درب به مقدار ۳٫۵ تا ۴ سانتی متر خمیده می شود. به منظور افزایش طول عمر مفید کابین آسانسور باید اتصالات کابین آسانسور پیچ و مهره گردند. نکته مهم در تعیین ابعاد کابین و استاندارد ساخت این است که باید سقف کابین توان تحمل به اندازه دو نفر را داشته باشد و در مسیر حرکت منحرف نشود. با توجه به ابعاد چاهک آسانسور می توان کابین آسانسور را در ابعاد و ظرفیت های مختلف طراحی کرد. در طراحی ابعاد اتاقک کابین آسانسور در کنار تامین ایمنی آسانسور باید به جنبه تزئینی آن نیز توجه کرد. ابعاد کابین آسانسور از جمله مواردی است که در هنگام نصب آن باید مورد توجه قرار داد. ابعاد کابین آسانسور را اداره کل استاندارد ایران و بر اساس ظرفیت آسانسور تعیین میکندانواع کابین در آسانسور
با توجه به سلیقه مشتریان می توان آسانسورها را بر اساس فاکتورهایی مثل نوع کاربری و شرایط آب و هوایی طراحی کرد از این رو انواع مختلفی کابین از جمله کابین آسانسور فرمیکا، تمام استیل، پاناروما، نیمه استیل و ام دی اف وجود دارد. به عنوان مثال برای مناطق شمالی کشور که میزان رطوبت بالا است آسانسورهایی با کابین استیل مناسب تر از کابین های ام دی اف هستند. عوامل موثر در ظرفیت کابین آسانسور طراحان آسانسور باید بر اساس محاسبات آنالیز ترافیک آسانسور برای طراحی بزرگترین کابین از حداکثر فضای چاه آسانسور استفاده کنند. ظرفیت آسانسور نقش مهمی در انتخاب و نصب تمامی لوازم و قطعات آسانسور داشته باشد. به عنوان مثال اگر مساحت و ابعاد کابین بزرگتر از حالت استاندارد باشد باید موتور آسانسور متناسب با ظرفیت اتاقک کابین آسانسور انتخاب و نصب شود. ظرفیت آسانسور را ابعاد کابین آسانسور مشخص می‌کند. البته در مرحله اول باید در هنگام طراحی پلان ساختمان با توجه به تعداد واحدها و طبقات، تعداد آسانسورها و تعداد افرادی که هر آسانسور باید جابه‌جا کند مشخص، و بر اساس آن ابعاد چاه آسانسور در پلان تعیین می‌شود. سپس با توجه به ابعاد چاه، ابعاد کابین آسانسور نیز تعیین می‌گردد. متناسب با ابعاد کابین، ظرفیت کابین آسانسور و تجهیزات مناسبش نیز انتخاب می‌شود.تزیینات داخل کابین آسانسور
می توان با استفاده از نورپردازی ، تعویض بدنه‌های کابین آسانسور ، تعویض پنل و سایر موارد باعث زیبایی بیشتر کابین شد. یکی از قطعاتی که در زیبایی کابین تاثیر زیادی دارد: درب آسانسور است. درب های اتوماتیک آسانسور را می توان با انواع طرح های ورق استیل تزیین نمود . و باعث زیبایی بیشتر کابین آسانسور شد. برای کف کابین آسانسور معمولا از انواع سنگ‌های معرق و گرانیتی استفاده می‌شود. نوع سنگ و طرح آن در زیبایی کابین اسانسور تاثیر گذار است. برای سقف کابین نیز می توان اقداماتی را انجام داد.برای مثال سقف کابین آسانسور را می‌توان CNC کار کرد و نورپردازی کرد.برای نورپردازی کابین آسانسور می‌توان از انواع لامپ فلورانس استفاده کرد.می توان سقف کابین را آینه کاری نمود.باید دانست استاندارد ساخت کابین آسانسور به گونه ای است که ورق مورد استفاده در سقف و کف حداقل بایستی 2 میلیمتر باشد.
حداقل مساحت کابین آسانسور
از نکات مهم در طراحی آسانسور این است که چگونه می توان با توجه به ابعاد کابین آسانسور، ظرفیت کابین را تعیین کرد؟. اداره کل استاندارد ایران توسط جدولی ظرفیت آسانسورهای مختلف را تعیین نموده است. از نگاه اداره استاندارد آنچه اهمیت دارد این است که اگر آسانسوری به سختی ظرفیت ۶ نفر را دارد باید تمام تجهیزات و قطعات آن شامل سیستم ایمنی، موتور، گیربکس و … عملکرد خوب و درستی داشته باشند. بنابراین ظرفیت تعیین شده برای آسانسور همیشه بیشتر از مقدار ظرفیت واقعی آن اعلام می شود تا تمام قطعات آن با قدرت بالاتری آماده و نصب شوند. در ادامه جدولی حاوی ابعاد کابین آسانسور و ظرفیت های آن آورده شده است: ابعاد کابین آسانسور معمولا متناسب با ابعاد چاه و ظرفیت آن مشخص می‌گردد و این ابعاد را شرکت‌های آسانسوری و با توجه به استاندارد ملی ایران در مورد کابین آسانسور مشخص می‌کنند. در حالت معمول مهندسان معمار ابعاد چاله آسانسور در پلان را با توجه به استانداردهای مشخص شده رسم می‌کنند. اما با افزایش نرخ رشد ساخت و ساز و میل به بهره‌وری حداکثری از فضا، برخی از سازندگان سعی می‌کنند تا کمترین مساحت ممکن را برای راه پله و آسانسور در نظر بگیرند و در عوض به زیربنای واحدها اضافه کنند. این کار مشکلات متعددی را برای طراحان و نصابان آسانسور از نظر تعیین ابعاد کابین آسانسور و نصب قطعات و کابین در چاله به وجود آورده است. از جمله دیگر مشکلات که این کار در زمان نصب آسانسور به وجود می‌آورد، می‌توان به دوباره‌کاری و اضافه کاری، تحمیل هزینه‌های مضاعف و الزام به تخریب مجدد برای چاه آسانسور اشاره کرد. در همین راستا نیز سازمان استاندارد ملی ایران با توجه به استاندارد اروپایی EN81، جدولی را تحت عنوان جدول ابعاد استاندارد کابین آسانسور تهیه کرده است که ابعاد کابین آسانسور بر اساس وزن و تعداد مسافر در آن مشخص شده است.طبق استانداردها و مقررات ملی ساختمان، حداقل مساحت کابین آسانسور برای آسانسورهای ۱ تا ۲۰ نفره به شرح زیر است:
• حداقل مساحت مفید برای ۱ نفر: ۰.۳۷ (حداقل مساحت قابل دسترسی: ۰.۲۸)
• حداقل مساحت مفید برای ۲ نفر: ۰.۵۸ (حداقل مساحت قابل دسترسی: ۰.۴۹)
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۳ نفر: ۰.۶۰
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۴ نفر: ۰.۷۹
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۵ نفر: ۰.۹۸
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۶ نفر: ۱.۱۷
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۷ نفر: ۱.۳۱
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۸ نفر: ۱.۴۵
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۹ نفر: ۱.۵۹
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۰ نفر: ۱.۷۳
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۱ نفر: ۱.۸۷
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۲ نفر: ۲.۰۱
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۳ نفر: ۲.۱۵
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۴ نفر: ۲.۲۹
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۵ نفر: ۲.۴۳
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۶ نفر: ۲.۵۷
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۷ نفر: ۲.۷۱
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۸ نفر: ۲.۸۵
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۱۹ نفر: ۲.۹۹
• حداقل مساحت قابل دسترسی برای ۲۰ نفر: ۳.۱۳
مساحت‌های اعلام شده برای کابین آسانسورهای مسافربر بوده. مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان حداقل ابعاد کابین آسانسور ویلچربر، برانکاردبر و تخت‌بر را نیز تعیین کرده است. بر اساس این مقررات:
• حداقل ابعاد کابین آسانسور ویلچر بر باید ۱۴۰ در ۱۱۰ سانتی متر و حداقل عرض درب بازشو ۸۰ سانتی متر باشد.
• حداقل ابعاد کابین آسانسور ویلچر برانکارد بر (حمل بیمار) باید ۲۱۰ در ۱۱۰ سانتی متر و حداقل عرض درب بازشو ۹۰ سانتی متر باشد.
• حداقل ابعاد کابین آسانسور تخت بر (حمل تخت بیمار) بر باید ۲۴۰ در ۱۴۰ سانتی متر و حداقل عرض درب بازشو ۹۰ سانتی متر و ارتفاع آن ۲۱۰ سانتی متر باشد.
استاندارد ابعاد کابین آسانسور
به دلیل اینکه تعیین ابعاد کابین آسانسور اهمیت زیادی دارد باید این کار توسط طراحان با تجربه شرکت سازنده کابین انجام شود که نکات مهم و استانداردها در تعیین ابعاد اتاقک آسانسور رعایت گردد.
1. تعیین ابعاد کابین آسانسور باید براساس ظرفیت آن و متناسب با طراحی چاه آسانسور باشد.
2. این ابعاد طبق مقررات استاندارد کابین آسانسور مانند استاندارد ملی ایران یا استاندارد اروپایی EN81 توسط شرکت های تولید کننده آسانسور تعیین می شود.
3. طبق استاندارد ساخت آسانسور، برای آسانسور ۵ نفره حداکثر مساحت مجاز ۱٫۱۰ متر مربع با ابعاد کابین ۱۰۰×۱۱۰ است و در آسانسور ۸ نفره مساحت مجاز ۱٫۶ متر مربع با ابعاد کابین ۱۴۰×۱۱۰ لحاظ می شود.
4. حداکثر فاصله بین دیوار کابین و دیوار آسانسور ۵ سانتی متر است.
5. برای جلوگیری از ایجاد تکان ها در حین حرکت آسانسور باید فنر یا لاستیک در فاصله بین کابین و یوک آن قرار داده شود.
6. طراحی کابین آسانسور باید به گونه ای باشد که بتواند وزن های بیش از بار اسمی خود را تحمل کند.
جدول ابعاد استاندارد کابین آسانسور
ابعاد پیشنهادی برای چاه و کابین آسانسور بر اساس استاندارد ملی مطابق جدول زیر است:
ظرفیت نوع (کاربری) مساحت (مترمربع) ابعاد پیشنهادی کابین (عمق * عرض) ابعاد پیشنهادی چاه (عمق * عرض)
۴ نفر (۳۲۰ کیلوگرم) مسافربر ۰.۷۹ تا ۰.۹۸ ۹۶*۹۶ ۱۲۵*۱۶۰
۶ نفر (۴۸۰ کیلوگرم) مسافربر ۱.۱۷ تا ۱.۳۱ ۱۱۲*۱۱۲ ۱۴۰*۱۷۵
۸ نفر (۶۴۰ کیلوگرم) مسافربر ۱.۴۵ تا ۱.۵۹ ۱۲۴*۱۲۴ ۱۵۰*۱۹۰
۱۰ نفر (۷۵۰ کیلوگرم) مسافربر ۱.۷۵ تا ۱.۹۰ ۱۳۶*۱۳۶ ۱۶۵*۲۰۰
۱۳ نفر (۱۰۰۰ کیلوگرم) مسافربر ۲.۲۰ تا ۲.۴۰ ۲۱۰*۱۱۰ ۲۴۰*۱۷۵
۲۱ نفر (۱۶۰۰ کیلوگرم) مسافربر ۳.۴۰ تا ۳.۵۶ ۲۴۰*۱۴۰ ۲۷۰*۲۱۰
ابعاد کابین آسانسور ۴ نفره، ابعاد کابین آسانسور ۶ نفره و ابعاد کابین آسانسور ۸ نفره را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید. اگر دقت کنید در این جدول مقدار حداقل و حداکثر مساحت مشخص شده است، که برای مثال قیمت کابین آسانسور ۴ نفره بر این اساس تعیین می‌گردد که ابعاد دقیق آن چقدر است.
البته ممکن است با این مورد روبه‌رو شده باشید که وقتی وارد یک آسانسور می‌شوید، به زور ۴ نفر در آن جا گرفته‌اند، اما روی پلاک آسانسور نوشته شده که ظرفیت آن ۶ نفر است. این امر به آن خاطر است که اداره استاندارد در نظر می‌گیرد که اگر در آن آسانسور به زور ۶ نفر خودشان را جا بدهند، یا همان ۴ نفر اگر اضافه وزن داشته باشند، تجهیزات آسانسور مثل موتور و گیربکس و سیستم ایمنی و … بتوانند به خوبی عمل کنند. به عبارتی دیگر ظرفیت اعلام شده برای آسانسور بیش از چیزی است که ابعاد کابین آسانسور اجازه می‌دهد، تا تجهیزات با قدرت بالاتری نصب شوند.
استاندارد ابعاد اتاقک کابین آسانسورهای تخت بر و برانکارد
طبق مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان برای آسانسورهای برانکارد و تخت بر با موقعیت های کاربری مختلف استانداردهایی لحاظ شده است که در ادامه به آن ها می پردازیم.الزامات آسانسورهای با قابلیت حمل صندلی چرخدار(ویلچر)
۱.حداقل ابعاد استاندارد برای کابین آسانسورهای ویلچر ۱۴۰۰ در ۱۱۰۰ میلی متر است.
۲.حداقل عرض بازشو استاندارد درب کابین این آسانسورها ۸۰۰ میلی متر لحاظ می شود.
۳.مجهز بودن به سیستم تراز مجدد از ضروریات آسانسور ویلچر است.
۴.تجهیز این آسانسورها به دکمه باز ماندن درب کابین برای مدت طولانی تر از زمان عادی بسته شدن درب از اهمیت بالایی برخوردار است. استانداردهای آسانسورهای با قابلیت حمل بیمار(برانکاردبر)
۱.حداقل ابعاد کابین در آسانسورهای برانکارد باید ۲۱۰۰ در ۱۱۰۰ میلی متر باشد.
۲.در آسانسور حمل بیمار باید حداقل عرض بازشو درب کابین ، ۹۰۰ میلی متر لحاظ شود.
۳.مجهز بودهن به سیستم تراز مجدد از الزامات این آسانسورها است.
۴. طراحی دکمه باز ماندن درب کابین برای مدت طولانی تر از زمان عادی بسته شدن درب از استانداردهای مهم این آسانسورها هستند.
الزامات آسانسور های با قابلیت حمل تخت بیمار(تخت بر)
1. در آسانسورهای تخت بر باید حداقل ابعاد کابین ۲۴۰۰ در ۱۴۰۰ میلی متر باشد.
2. حداقل عرض بازشو درب کابین باید ۹۰۰ میلی متر لحاظ شود.
3. حداقل ارتفاع درب کابین در آسانسور تخت بیمار بایستی ۲۱۰۰ میلی متر باشد.
4. وجود سیستم تراز مجدد در این نوع آسانسورها الزامی است.
5. دکمه باز ماندن درب کابین برای مدت طولانی تر از زمان عادی بسته شدن درب باید در این آسانسورها تعبیه شده باشد.
6. دارای سیستم کنترل سرعت ولتاژ و فرکانس متغیر (vvvf) باشد.
7. مجهز به سیستم برق اضطراری باشد تا بتواند هنگام قطع برق، آسانسور را به نزدیکترین طبقه برساند.
نکته مهم: در آسانسورهای تخت بر و برانکارد بر امکان طراحی عرض و عمق کابین و ابعاد بازشو درب کابین به صورتی وجود دارد که با کاهش عمق آسانسور بتوان برانکارد و یا تخت را به شکل مورب داخل کابین نمود.
